28 Şubat 2015 Cumartesi

BİPOLAR : Asla bir insan tek başına hasta değildir

Hasta yakınlarının durumu Psikozlu veya bipolar bozukluğu olan insan kendini ve çevresini değişik algılarlar. Bunun tersi olarak kendisi de çevresine yabancılaşır ve bütün güç ve zaaflarıyla birlikte güven verici gözükmez. Bunun doğrudan veya yavaş yavaş olması, neşenin ve motivasyonun bulunması veya bulunamaması hiç fark etmez – aile yakınlarına, eşine veya dostlarına korku verir ve büyük külfet yükler – teşhisten çok önce veya yardım önlemleri başladıktan sonra. Hasta ile ne kadar yakın yaşanıyorsa güvensizlik de o kadar büyük olur. Buna rağmen güveni muhafaza etmek ve aileyi işlevsel tutmak büyük bir zorunluluktur. Ruhsal bunalımlar esnasında hasta yakınları hem soğukkanlı hem de dikkatli olmak, ilgi ile sınırlamayı, duygudaşlık ile düşünmeyi dengede tutmak zorundadırlar. Birbirlerine destek olmak zorundadırlar, ancak profesyonel bilgi ve yardıma ihtiyaçları vardır. Hasta yakınları sadece ebeveyn ve eşler değildir. Çoğu zaman kardeşler, çocuklar veya diğer akrabalar da bu konudan muzdariptir. Anne, baba, kız kardeş, erkek kardeş, oğul, büyükbaba, büyükanne – herkes destek vermek ve normale dönüşü sağlamak açısından önem taşır. Ancak bu yakınların her biri özel külfet, sorun ve dayatma ile karşı karşıyadır. Dışlanmadan trialoga(hastaların, hasta yakınlarının ve profesyonellerin doğrudan, yüz yüze görüşmesi demektir.) Hasta yakınları psikiyatri tarafından uzun süre rahatsız edici ve suçlu görülerek dışlanmıştır. On yıllar boyunca hasta yakınlarının farklı biçimlerde suçlanmasına neden olan biyolojik veya sosyal teoriler olmuştur: Hasta yakınlarına yöneltilen suçlamalar sonunda sorgulanmış ve ortadan kaldırılmıştır. Psikiyatri hasta yakınlara karşı suçlu olduğunu kabul etmiştir: Hastalık ne genler ne de belirli iletişim tarzları ile edinilmektedir. Ailedeki duygusal heyecan (High expressed) ile nüksetme sıklığının birbirine bağlı olabileceği düşüncesi tek yanlı olarak kullanılma tehlikesi oluşturmuştur: Ancak, hasta yakınlarının heyecanı mı nüksetmelere neden olmakta yoksa korkulan nüksetme durumu mu heyecana neden olmaktadır? Gerçek basittir ve hiç de sanıldığı gibi karmaşık değildir: İnsanlar birlikte otururlarsa ve birbirlerini kendilerine yakın hissederlerse, ruhsal idrakleri ve ruhsal sağlıkları açısından birbirlerini etkilerler. Ve bu karşılıklı etkileşim kısmen yapıcı olabilmekle birlikte elverişsiz de olabilir. Aile bireylerinden biri veya birkaçı (ruhsal açıdan) hasta ise veya hepsi sağlıklı ise bu karşılıklı etkileşim çok büyük önem taşır. Hasta yakınlarının desteğe gereksinim duymaları tartışılmazdır, üstelik bu destek onların ebeveyn, çocuk, kardeş, eş veya arkadaş olarak oynadıkları role uygun olmalıdır – bu destek ortak ve ayrı görüşmelerde, hasta yakınlarının oluşturduğu gruplarda veya çok sayıda deneyimlinin, hasta yakınının ve profesyonelin katıldığı psikoz seminerlerinde sağlanabilir. Bunların yanında eşzamanlı yardımlar "sosyal alanı" yeniden ortaya çıkarmalı, geliştirmeli ve çalışmalara dahil etmelidir. Bu gereklidir, çünkü gittikçe artan sayıda hasta zamanlarını evlerinde geçirmektedir – psikiyatri ortamının dışında. Bu reformun yükünün hasta yakınlarının omuzlarına binmemesi için "yapılar üstü" (tedavi statüsünden bağımsız), esnek ve hareketli olmalıdır. Sadece uzun vadeli değil, hastanın kendi evinde akut yardımlar da mümkün olursa, kliniklere havale işlemlerinden kaçınılabilir. Hasta yakınlarını dahil etmeden psikozların ve bipolar bozukların tedavisine çalışmak meslek hatası anlamı taşır. Çocukların durumu Çocuklar ebeveynlerinin psikolojik durumlarındaki değişiklikleri doğrudan idrak ederler. Çocukların çok az filtreleme yetenekleri vardır kendilerini koruyamazlar. Çocukların korunmasızlığı kendi ifadelerinde ortaya çıkmaktadır, özellikle de erişkin çocuklar geri dönüp kendi deneyimlerini anlattıklarında. Çocuklar aynı zamanda kendi olağan tasavvurlarına ve olumlu deneyimlerine büyük bir dayanıklılıkla bağlılık göstermektedir. Uzun süreler anne veya babalarının hasta ve sağlıklı durumlarını gözlemleyebilir ve bu konuda kendilerine özgü bir tablo oluşturabilirler. Ruhsal hastalığı olan ebeveynlerin çocukları uzun süre ihmal edilmişlerdir ve şimdi keşfedilmektedirler – özellikle risk grubu olarak. Bu çocuklar gecikmeli de olsa şimdi dikkate alınmakta ve kendilerine yardım edilmektedir. Ancak burada da yardımların türü ve terapistlerin davranışı belirleyici olmaktadır. Çocukların doğal olanı uzun süre sürdürme konusunda büyük yetenekleri vardır: Bazen tuhaf da olsalar, anne ve baba anne ve babadır. Aynı zamanda çocuklar belirli fazlarda suçluluk duygusuna da kapılırlar: Annemin durumu iyi değil, çünkü ben başarısız oldum. Şunu veya bunu yaparsam, babamın durumu düzelir. Böyle bir "ben merkezcilik" çocuk gelişimine uygundur. Çocuklar başka insanların duygusal ilişkisine yaşamsal ölçüde muhtaçtır. Önemli bir insanla olan ilişki geçici olarak başarısızlığa uğrarsa, bütün suçu üzerlerine almamaları için bunun neden böyle olduğu onlara açıklanmalıdır. Ve çocuklar başka kişilerin desteğine ihtiyaç duyarlar. Çocuklar özellikle şunlara ihtiyaç duyarlar: Yaşlarına uygun açıklama (suçluluk duygusunun giderilmesi de dahil) Bunalım durumlarında mümkünse aile içinde (diğer ebeveyn tarafı, büyükbaba veya büyükanne) veya bakıcı aile veya profesyoneller içinden rahatlamaya yardım edecek kişi Mümkünse aileye yardım eden yardım önlemler Aynı deneyime sahip diğer kişilerden oluşan gruplardan yadım (Eğer bu koşullar sağlanırsa çocuklar çok şeyi dengeleyebilir!) http://www.psikoz-bipolar.com/ sitesinden yararlanılmıştır.

Hiç yorum yok: