Bipolar Bozuklukta Tanı Arayışı (*)

En önemli mesaj şudur: Sorununuz hakkında kiminle konuşmaya karar verirseniz verin; BİRİSİNE ANLATIN, önemli olan budur. Sessizce acı çekmeyin. Bu sadece her şeyin daha da kötüye gitmesine neden olur. Çoğu zaman, doğru tanı ve en uygun tedavinin sırrı sağlık ekibiniz ile görüşmeyi, konuşmayı sürdürmektir. İletişim etkin tedavinin anahtarı olabilir. Ne Anlatmalı? Yardım almaya karar verdikten sonraki iş, hangi bilgiyi aktaracağınız konusunda karar vermektir. Bipolar bozuklukta sıklıkla yanlış tanı konmasının nedenlerinden biri de doktora hikayenin tümünün değil yalnızca bir kısmının anlatılmasıdır. Bipolar bozukluğu olan kişiler coşkulu ya da taşkınlık dönemlerinde kendilerini hasta hissetmeyebilirler. Bu yüzden doktorlarına yalnızca depresif oldukları dönemlerde başvururlar. Dolayısıyla, doktor hastalık sürecinin sadece bir kısmını görür ve yanlış tanı koyabilir. Bu durum, uygun tedavinin gecikmesine yol açabilir. Geçerli bir tanı konulabilmesi için, doktorunuzun tüm gerekli bilgilere sahip olduğundan emin olmak amacıyla aşağıda sıralananları yapmalısınız: - Her zaman doğruyu söyleyin. Ne kadar önemsiz görünse de, hastalığınız hakkında bilgi gizlemeniz, tanı konmasını geciktirir ve uygun tedavi almanız için gereken sürenin uzamasına yol açar. - Bir aile üyesi ya da arkadaşınızla birlikte gitmeye dikkat edin. Davranış ve duygu durumunuzla ilgili farklı görüşler sunabilirler. - Manik ve depresif, her türlü belirtilerizi doktorunuza tamamen açıklayın. Mümkünse bu belirtileri ne zaman ve ne kadar süre boyunca yaşadığınızı yazarak tarif edin. - Ailenizde herhangi birinde bipolar bozukluk öyküsü ya da ruhsal sağlıkla ilgili her ne sorun varsa bu durumu paylaşın. - Uyku düzeninizde herhangi bir değişiklik varsa bunu dile getirin; normalden fazla ya da az uyumak, sabah erken uyanmak gibi. - Her türlü başka hastalıklarınız konusunda bilgi verin. - Reçetelendirilmiş ya da eczaneden alınmış, fiziksel ya da ruhsal sağlık durumunuz için kullandığınız bütün ilaçlar konusunda doktorunuzu bilgilendirin. - İşte yaşadığınız stres ve son zamanlarda sizi üzen her türlü olayları da içerecek şekilde yaşam biçiminizi ele alın. - Ne kadar alkol, ve/veya uyuşturucu madde, kullandığınız konusunda dürüst olun Doktorunuzdan ne beklemelisiniz? Çoğu doktor bir sonraki aşamaya geçmeden önce fiziksel ve ruhsal durumunuzu değerlendirmek isteyecektir. Bunun için kullanacakları yöntemler şunlar olabilir: - Sorular sormak – Yukarıda anlatılan bilgilerden faydalanmak doktorunuzun sorduğu soruları cevaplamanıza yardımcı olacaktır - Fiziksel muayene – kişinin tartılması, tansiyonunun ölçülmesi vb… - Kan tetkikleri – tiroid hastalığını dışlamak, fiziksel sağlık kontrolü yapmak için. - Kendi doldurduğunuz ölçekler – bazı doktorlar zihinsel işlevleri değerlendirmek için standart ölçekler kullanırlar Bu testlerin sonuçlarına dayanarak doktorunuz sizi bir psikiyatri uzmanına yönlendirmeye karar verebilir. Ya da bir süre, duygu durumunuzu, hislerinizi ve işlevselliğinizi izlemek isteyebilir. Tanı Konusunda Belirtilerinize bipolar bozukluk tanısı konması durumunda doktorunuz, sonrasında, tedavi ve izleme sürecinde neler olacağını size açıklamalıdır. Bu çok can sıkıcı ve kafa karıştıcı bir süreç olabilir. Büyük olasılıkla doktorunuza sormak istediğiniz bir çok soru olacaktır. Bu nedenle bunları önceden düşünmek, mümkün olduğunca çok bilgi alabilmek için yardımcı olacaktır. Bazı öneriler şunlardır: - Neden bipolar bozukluğum olduğunu düşünüyorsunuz? - Şimdi ne olacak? Daha fazla teste gerek var mı? - Bir uzmana gitmeli miyim? - Bilgi alabileceğim yerel destek grupları ya da web sayfaları önerebilir misiniz? - Ne tedavisi öneriyorsunuz? Ve neden? - Bu tedavinin nasıl bir faydası olacak? - Tedavinin her hangi bir yan etkisi var mı - Tedavi işe yaramazsa ne olacak? - Psikoterapiye ihtiyacım var mı? - Acil bir durumda kiminle temasa geçmeliyim? Yardım arama konusunda isteksizlik Bir bakım veren ya da aileden biriyseniz, yakınınızın tıbbi destek alması gerektiğini düşündüğünüz, ama kendisinin bu duruma isteksiz olduğu zamanlar olabilir. Bu çok hassas bir şekilde ele alınması gereken oldukça zor bir durumdur. Yakınınızı en iyi siz tanıdığınız için izlenmesi gereken en iyi yolun ne olacağınada yalnızca siz karar verebilirsiniz. Bu durum için size yardımı dokunabilecek yöntemler şunlar olabilir: - Yakınınız halen iyi hissederken, durumu önceden ele almak. Böyle bir durumun ortaya çıkması halinde nasıl davranabileceğiniz ile ilgili önerilerini sorun - Bakım veren ya da aile destek gruplarından tavsiye istemek. - Yakınınızı daha önce bipolar bozukluk tanısı konmuş birisiyle tanıştırmak. Daha önce bu süreci yaşamış birisiyle konuşmak bir çok korkuyu yenmede yardımcı olabilir. - Mümkünse bir doktorun yakınınızı evde ziyaret etmesini sağlayın. Ev ziyareti, hastayla günlük yaşamını paylaşan aile bireylerinin katılımıyla hastalığın çeşitli evreleri hakkında ek bilgi sağlanması açısından özellikle faydalı olabilir. - Bunların hiçbiri işe yaramazsa, zorunlu başvuru ve tedaviye imkan veren yasal işlem mümkündür. Açıkçası, bu her ikiniz için de rahatsız edici bir süreç olabilir, dolayısıyla asla hafife alınmamalıdır. Zorunlu başvuru ve tedavi konusunda bölgenizde bulunan yerel yönetimler, kaymakamlık, sağlık ocağı, emniyet, destek grupları (Bipolar Yaşam Derneği) , ya da sağlık kurumlarından ek bilgi alabilirsiniz. (*) Bipolar bozuklukla yaşamayı öğrenmek (Yardımcı Rehber) - Bristol-Myers Squibb Company işbirliği ile Otsuka Pharmaceutical Europe, Ltd. Tarafından yayınlanmıştır. 2011