BİPOLAR BOZUKLUK TEDAVİSİ KÖŞE TAŞLARI-TIBBİ TEDAVİ-1 (*)

TIBBİ TEDAVİ – 1 ‘ Ben çirkinim, sorun değil, çünkü sen de öylesin. Tüm aynalarımızı kırdık’ Lityum; Kurt Cobain (Nirvana’nın Amerikan solisti.1967 – 1994) İlaç tedavisi, hemen her zaman bipolar bozukluğun etkin tedavisinin esas parçasıdır. Bipolar bozukluğu olan pek çok kişi belki de anlaşılabilir bir şekilde beyinlerine etki eden ilaçlar kullanmaktan ötürü endişelidir. Ancak, bipolar bozukluğun beyinin bir bozukluğu olduğunun anlaşılması önemlidir, dolayısıyla tedavisinin işe yaraması için ilacın etki etmesi gereken yer de beyindir. Bipolar ilaçları, duygudurumu ve düşünmeyi düzenleyen beyin yolaklarındaki sorunları düzelterek etki eder. İlaçların etkisi çıkmaya başladıkça ve kendinizi daha iyi hissettikçe, aklınız çelinebilir ve doz atlamayı düşünebilirsiniz. Ancak ilaçlarınızı almayı bırakırsanız muhtemelen belirtileriniz yeniden başlar. Ayrıca, bazı durumlarda ilaç tedavisini aniden kesmek uykusuzluk ve sersemlik gibi belirtilere neden olabilir. Bu nedenle doktorunuz tarafından önerilmedikçe ilaç tedavinizi asla kesmeyin. Hepsinden önemlisi, ilaç tedavinizi bırakmaya karar verdiğinizde, bu durumu birisine söylemenizdir. Bipolar bozukluk aşamalarla seyreden ve farklı kişileri farklı şekillerde etkileyen değişken bir hastalık olduğundan, tedavide kullanılan pek çok ilaç vardır. Zaman ilerledikçe, doktorunuzun zaman zaman ilaç tedavinizde, aldığınız dozu azaltmak ya da arttırmak veya başka ilaç tedavilerine geçiş yapmak şeklinde değişiklikler yapması olasıdır. Bu ilaç tedavinizin artık işe yaramadığı anlamına gelmez, durumunuzun artık başka bir aşamaya geçtiği anlamına gelebilir. Bipolar bozukluğun ilaç tedavisi; stabilizasyon ve yeni atakları önlemek için kullanılanlar, manik ya da karma atakların tedavisinde kullanılanlar ve depresyon atağının tedavisinde kullanılanlar olmak üzere üç ana kategoriye ayrılabilir. Manik, karma ya da depresif atağın tedavisinde kullanılan ilaç dozları stabilizasyonda kullanılan ilaç dozlarından yüksektir. Yani, eğer akut atak tedavisi sırasındaki yan etkilerden yakınıyorsanız, bu yan etkiler durumunuz stabilleştiğinde ve ilaç dozlarınız azaltıldığında yok olabilir. Manik ve karma atakların tedavisi Eğer akut bir manik ya da karma atak geçiriyorsanız düşünce ve davranışlarınızı yeniden kontrol etmenize yardımcı olacak pek çok ilaç vardır. Kullanılacak ilacın tipi belirtilerinizin şiddetine, hangi tip bipolar bozukluğunuz olduğuna ve daha önce hangi ilacın tedavinizde faydalı olduğuna bağlıdır. Kullanılan ilaçlar şunlardır: Lityum - Bipolar bozukluğun tedavisinde kullanılan ilk seçenek ilaçlardan biridir, lityum duygudurumunuzu stabile etmenize yardımcı olur ve manik, karma ve depresif atakları tedavi eder. Doğru dozda kullandığınızdan emin olmak için düzenli kan testleri yaptırmanız gerekecektir. Antikonvülzanlar – Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, henüz stabilize olmamış hafif manik veya karma atağı olan ya da ilaçlarını kesmiş hastalarda da kullanılır. Antipsikotik ilaçlar – Psikoz tedavisinde kullanılan bazı ilaçların akut mani tedavisinde de faydalı olduğu gösterilmiştir. Kombine tedavi – Bazen belirtilerinizin kontrol altına alınabilmesi için birkaç tip ilacın birlikte kullanılması gerekebilir. Depresif atakların tedavisi Defresif ataklar bipolar bozukluğun genellikle tedavisi en zor parçasıdır. Amaç duygu durumunuzu normal olarak iş görebileceğiniz düzeye geri getirmektir. Zor olan bunu manik ya da hipomanik bir atağı tetiklemeden yapmaktır. Bipolar bozuklukta depresyonu tedavi etmek için farklı çeşitlerde ilaçlar kullanılır. Örneğin; esasen psikozu (antipsikotikler) ya da epilepsiyi (antikonvülzanlar) tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar depresyon belirtilerini iyileştirebilir. Duygudurum düzenleyicileri de -kombine ya da tek başlarına- depresyon tedavisinde kullanılabilir. Geçmişte bipolar bozukluktaki depresyonun tedavisinde antidepresan ilaçlar kullanmak oldukça yaygındı. Ancak artık biliyoruz ki bu ilaçlar bazı kişilere yardımcı olsa da, bu hep böyle değildir. Antidepresanların ayrıca manik ya da karma atakları tetikleme riski vardır. Bu sebeple doktorlar bipolar bozuklukta antidepresanları kullanmak konusunda genellikle temkinlidir ve genellikle bu ilaçları duygudurum düzenleyicilerle birlikte kullanırlar. Elektrokonvülsif tedavi (EKT) Normal tedaviye cevap vermeyen, çok şiddetli duygudurum atakları nedeniyle başvuran bazı hastalara hastanede EKT uygulanması önerilebilir. Bu uygulama ile epileptik nöbetleri başlatmak için elektrik şokları kullanır. Bu da belirtilerde hızlı bir iyileşme sağlayabilir. EKT belleğinizle ilgili bazı sorunlara neden olabilse de çok etkili ve güvenli bir işlemdir. Bu sorun genellikle birkaç ay içerisinde düzelir. EKT, majör bir işlem olduğundan ayrıntılı bir bilgilendirilmiş onam sürecine sahiptir. Bu süreç doktorunuza her türlü soruyu sormanıza ve endişelerinizi tartışmanıza olanak sağlar. Böylece bu işlemi yaptırıp yaptırmayacağınıza karar verebilirsiniz. (*) Bipolar bozuklukla yaşamayı öğrenmek (Yardımcı Rehber) - Bristol-Myers Squibb Company işbirliği ile Otsuka Pharmaceutical Europe, Ltd. Tarafından yayınlanmıştır. 2011